ITGBES-PRO

ITGBES-PRO

Softwarepakket Interferentie: ITGBES-PRO

Op 1 juni 2024 komen we met een update van ITGBES-PRO. Neem nu al contact met Henk, Guus of Daniël op als je meer wil weten!

Een vooruitziende blik op bodemenergie

Het grote voordeel van een bodemwarmtepomp is de energie-efficiëntie. Naast dat het een besparing oplevert in het gebruik van energie maakt het ook een verschil in de maandelijkse energiekosten voor de eindgebruiker. Vanwege deze besparingen en de wezenlijke bijdrage aan de klimaatdoelstellingen stimuleert de overheid het gebruik van de warmtepomp met een koppeling op een gesloten bodemenergiesysteem.

De energietransitie vraagt om een vooruitziende blik. Dat is onze ervaring sinds we in 1996 begonnen. Sinds die tijd nemen elk jaar de aantallen bodemenergiesystemen toe. Zeker de laatste jaren zien steeds meer mensen de meerwaarde in van een bodemgekoppelde warmtepomp. In het geval van bodemenergiesystemen moet de vooruitziende blik vooral liggen op het doelmatig gebruik van de ondergrond. Lange tijd was het mogelijk om bodemenergiesystemen te plaatsen zonder daarbij rekening te houden met bestaande of toekomstige bodemenergiesystemen. Hoewel deze aanpak tijd bespaart in de ontwerpfase zou het doorgaan op deze weg op de langere termijn zeer onverstandig zijn geweest.

Dit komt door thermische interferentie

Bodemenergiesystemen kunnen namelijk elkaars prestaties beïnvloeden – in de bodemenergiewereld staat dit bekend als thermische interferentie. Een nieuw systeem kan niet het gewenste rendement leveren als het last ondervindt van een eerder systeem dat met het principe “wie het eerst komt wie het eerst maalt’’ is geplaatst. Op dezelfde manier kunnen oudere systemen last ondervinden van nieuwe systemen. Daarom is het in Nederland verplicht dat initiatiefnemers van nieuwe bodemenergiesystemen niet alleen registeren, maar ook vaststellen welke thermische invloed nieuwe systemen op al bestaande systemen in de ondergrond veroorzaken. Mocht de thermische beïnvloeding te hoog zijn dan heet dit negatieve thermische interferentie. Dit laatste is bij wet verboden.  

ITGBES is het vereenvoudigde model van ITGBES-PRO (waarover later meer)

De ontwerpfase biedt een kans om (negatieve) thermische interferentie te kwantificeren en op te lossen. In deze fase kan de ontwerper immers nog het ontwerp aanpassen waardoor negatieve interferentie kan worden verholpen. De eenvoudigste methode om interferentie vast te stellen is de gratis versie van de Interferentie Tool Gesloten Bodemenergiesystemen – in de markt ook bekend als ITGBES (Nieuwe geautomatiseerde interferentie tool gesloten bodemenergiesystemen (ITGBES) – SIKB).

ITGBES is het vereenvoudigde model vergeleken met ITGBES-PRO. ITGBES heeft ten opzichte van ITGBES-PRO een aantal beperkingen, namelijk:

  • Maximaal 20 systemen
  • Niet meer dan zes bodemwarmtewisselaars per systeem
  • Maximaal 240 kWh/m/j energieonttrekking
  • Warmtegeleidingscoëfficiënt bodem tussen 1,5 en 2,5 W/mK
  • Diepte tussen 20 en 500 meter
  • Minimale afstand tot naburig systeem 5 meter
Dan nu meer over ITGBES-PRO!

ITGBES-PRO is de volwaardige versie van de rekenmethodiek, die ook ITGBES gebruikt. ITGBES-PRO kent niet de beperkingen van ITGBES, en biedt daarom een geharmoniseerde methode voor het kwantificeren van negatieve interferentie in meer complexe gevallen. Zonder ITGBES-PRO zal elke ontwerper op een meer geïmproviseerde manier te werk moeten gaan. Hiermee verliest een ontwerper natuurlijk tijd en energie in de ontwerpfase. En vervolgens een omgevingsdienst tijdens de beoordelingsfase.

In 2023 zijn in totaal 30 effectenstudies met ITGBES-PRO uitgevoerd. We zien over het algemeen een klein aantal “te melden” systemen en juist meer studies met een groter aantal al aanwezige systemen. We hebben in 2023 gebruikerservaringen ontvangen. Er zijn geen fouten in de software of (grote) problemen bij gebruik ontdekt. Wel hebben we de interface verbeterd om de invoer eenvoudiger en sneller te maken.

In de toekomst kan een gebruiker ook projecten archiveren. Op deze manier maken we de projectenlijst inzichtelijker. Op dit moment zijn we bezig om het mogelijk te maken om projecten te kopiëren naar nieuwe projecten voor situaties waar bijvoorbeeld alleen sytemen worden toevoegd. In dat geval kan het al gerapporteerde project behouden blijven (voor controle achteraf bijvoorbeeld).

Nieuwste versie ITGBES-PRO beschikbaar op 1 juni 2024

Op 1 juni 2024 zal Groenholland de nieuwe versie van ITGBES-PRO beschikbaar maken! Mocht je alvast meer willen weten neem dan vooral contact met ons op! Via de telefoon of mail kunnen we alvast meer inzicht bieden in alle verschilllende functies van ITGBES-PRO.

Indien uit een complexe ITGBES-PRO berekening negatief interferentie blijkt, is dat een goede reden om ook contact met ons te zoeken, omdat ook bij complexe situaties Groenholland vaak een maatoplossing kan bieden.

Softwarepakket Interferentie: ITGBES-PRO Meer lezen »

De nieuwe BUM en HUM in de Omgevingswet

Per 1 januari 2024 treden met de Omgevingswet ook de nieuwe versies van de BUM’s en HUM’s (versie 3.0) op het gebied van bodemenergie in werking. Om de bevoegde gezagen voldoende tijd te geven zich hierop voor te bereiden zal de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB) in het najaar van 2023 een aantal belangrijke wijzingen uit de BUM Bodemenergie – Deel 2: gesloten bodemenergiesystemen (GBES) alvast publiceren.

In 2020 introduceerde we via de BUM de standaardrekentool ITGBES (Interferentie Tool Gesloten Bodemenergiesystemen). Deze excel-tool kan de onderlinge temperatuurefffecten van maximaal twintig GBES doorrekenen. De opzet van ITGBES is gemaakt met behulp van het door Groenholland ontwikkelde rekenmodel ITGBES-PRO. ITGBES-PRO baseert zich op de eindige lijnbron methode. Dit is een gevalideerde analytische methode om temperatuureffecten in de bodem veroorzaakt door bodemwarmtewisselaars te benaderen.

De standaardrekentool ITGBES is niet altijd te gebruiken. Bijvoorbeeld bij meer dan twintig systemen, maar ook in het geval dat grondwaterstroming (Darcy-grondwaterstromingssnelheid) te veel invloed op de door de GBES veroorzaakte thermische effecten op de bodem uitoefent (Figuur 1). Dit laatste stelden ontwerpers vast aan de hand van een door Groenholland ontwikkelde tabel (Figuur 2). In de nieuwe versie van de BUM hebben we deze aanpak kunnen verfijnen!

Figuur 1 De effecten van grondwaterstroming op de temperatuur op de bodem rondom een bodemlus

Figuur 2 Grondwaterstromingssnelheden waarboven ITGBES niet van toepassing is

Om de toepasbaarheid van ITGBES met het oog op grondwaterstroming beter te kunnen inkaderen is vanuit het SIKB een verbetertraject in gang gezet. Het doel is om ontwerpers van GBES meer inzicht te geven in de effecten van grondwaterstroming in verschillende soorten situaties. Groenhollland voerde de analyse samen met een klankboordgroep vanuit het SIKB uit.

Het resultaat van dit onderzoek is een nieuwe en verbeterde tabel (Figuur 2.). Deze nieuwe tabel maakt het mogelijk om nu per situatie te bepalen hoeveel systemen nog met ITGBES kunnen worden doorgerekend, zonder dat de berekende effecten te veel zullen afwijken van de daadwerkelijke situatie als het gevolg van de grondwaterstroming (Figuur 1). Voor een hoop gevallen zal ook niets veranderen, en zal ITGBES nog steeds twintig systemen kunnen doorrekenen.

Figuur 2 De nieuwe en verbeterde tabel

Met name voor grotere GBES (>160 kWh/m/j) met weinig energiebalans, in gebieden waar de gemiddelde grondwaterstroming relatief laag is (≤ 5 m/j Darcy), blijken de resultaten van ITGBES bij een kleinere aantal systemen ook al relatief te kunnen afwijken. Vandaar dat het maximale aantal systemen wat nu door ontwerpers in een berekening kan worden meegenomen wordt verlaagd. Dat zijn nu tussen de minimaal drie en maximaal negentien systemen.


Gezien de verminderde toepasbaarheid van ITGBES en het groeiende aantal GBES in Nederland heeft Groenholland ITGBES-PRO uitgebreid
. Voortbouwened op onze analyse voor het SIKB, kan Groenholland de effecten van grondwaterstroming in absolute zin beoordelen. De nieuwste versie van ITGES-PRO geeft de temperatuureffecten tussen verschillende GBES als gevolg van zowel warmtetransport door geleiding als door grondwaterstroming.

Voor de gevallen waarbij een berekening niet meer met ITGBES uitgevoerd kan worden als gevolg van de aanwezigheid van de grondwaterstroming op de projectlocatie, kan nu dus met onze ground source designer alsnog een berekening worden uitgevoerd. Neem voor meer info over grondwaterstroming en interferentie, ITGBES of ITGBES.PRO contact op via info@groenholland.nl

De nieuwe BUM en HUM in de Omgevingswet Meer lezen »